Šta je digestivni trakt, od čega se sastoji, koja su neka od najčešćih oboljenja ovog sistema, kako se ona mogu sprečiti, odnosno lečiti, i koji su najbolji preparati za varenje i probavu  pročitajte u nastavku ovog teksta. 

Šta je digestivni trakt?

Digestivni trakt je naziv kojim označavamo kompleksan sistem međusobno povezanih organa, a čija je primarna funkcija varenje hrane i snabdevanje organizma hranljivim materijama.Varenje hrane jeste mehaničko i enzimsko razlaganje namirnica na najsitnije delove koji se potom delimično apsorbuju u krvotok, a ono što se ne svari, biva izbačeno iz organizma.

Ovaj kompleksan i važan sistem ljudskog organizma sačinjavaju:

• usna duplja – varenje hrane počinje već u usnoj duplji žvakanjem i lučenjem pljuvačke koji olakšavaju dalji transport hrane u ždrelo

• ždrelo – prenosi hranu do jednjaka

• jednjak – transportna cev koja vodi hranu od ždrela do želuca

• želudac – prava fabrika za varenje zahvaljujući kiselini i enzimima koji razlažu proteine i uništavaju bakterije

• tanko crevo – iz materijala koji je prerađen u želucu apsorbuju se hranljive materije

• debelo crevo  - apsorbuje vodu i elektrolite i ekstrahuje nesvarene delove do analnog otvora

• analni otvor – završna stanica varenja kojom se izbacuje sve ono što nije svareno u prethodnim koracima.

Bolesti digestivnog trakta

S obzirom na kompleksnost sistema organa za varenje oboljenja koja ga mogu pogoditi su brojna, a ovde ćemo navesti samo neka od najučestalijih.

Sve bolesti digestivnog trakta najgrublje možemo podeliti u dve grupe:

• bolesti koje pogađaju gornje organe digestivnog trakta – jednjak, želudac i dvanaestopalačno crevo

• bolesti koje pogađaju donje organe digestivnog trakta – ovde spadaju razna oboljenja i poremećaji crevne funkcije. 

Gastritis

Nječešće oboljenje funkcije želuca koje pogađa veliki broj ljudi jeste gastritis. Gastritis je upala sluznice želuca koja može biti kratkotrajna ili hronična. Njen najčešći uzročnik je uporna helikobakterija, ali može biti izazvan i raznim drugim patogenima, neumerenom konzumacijom alkohola, cigareta, kao i zloupotrebom narkotika.

Simptomi gastritisa

Gastritis se ne mora uvek manifestovati, ali kada postoje simptomi, najčešći su:

• bol u gornjem delu stomaka

• mučnina

• povraćanje

Čir

Čir na želucu ili dvanaestopalačnom crevu je takođe oboljenje koje je široko rasprostranjeno u opštoj populaciji. Ovo je oštećenje koje nastaje na sluzokoži želuca ili dvanaestopalačnog creva, a može biti posledica bakterijske infekcije, ali neretko i dugotrajnog konzumiranja određenih lekova, kao što su aspirin, ibuprofen, diklofenak itd.

Najčešći simptomi čira na sluznici želuca ili dvanaestopalačnog creva su:

• ravnomeran i tup bol koji se javlja sporadično

• nadutost

• gubitak telesne težine – zbog averzije prema hrani

• mučnina

• povraćanje

Nervozna creva

Oboljenje koje često pogađa creva jeste takozvani sindrom iritabilnih (nervoznih) creva, koje češće pogađa žene, a najčešći uzrok je psihološkog porekla - stres ili hronična napetost.

Najčešći simptomi nervoznih creva:

• bol u donjoj levoj četvrtini trbuha

• zatvor

• proliv

Upala slepog creva

Akutni apendicitis u narodu poznatiji kao upala slepog creva, takođe je često prisutno oboljenje digestivnog trakta koje zahteva hitnu intervenciju. Karakterističniji je za ljude do 30. godine života, ali može se razviti i kod sasvim male dece. Upala slepog creva je u stvari blokada transporta sadržaja iz slepog u debelo crevo, što može, ukoliko se ne reaguje pravovremeno, dovesti do pucanja slepog creva.

Simptomi upale slepog creva su:

• oštar bol u stomaku

• mučnina

• povraćanje

• povišena temperatura

• proliv ili zatvor

• gubitak apetita

Lečenje oboljenja digestivnog trakta

Lečenje oboljenja digestivnog trakta se sprovodi u zavisnosti od toga o kojoj vrsti oboljenja i uzročnika se radi.

Ukoliko je, na primer, laboratorijskom analizom utvrđeno prisustvo helikobakterije, najčešće se pribegava antibiotskom lečenju, uz strogo praćenje saveta lekara vezanih za dijetu koja će doprineti zaustavljanju razmnožavanja ove bakterije.

Svakako da je prevencija uvek oblik borbe koji se pre preporučuje kao “primarni štit” protiv oboljenja svake vrste, a u slučaju digestivnog trakta, najvažnije je imati na umu da je to sistem koji funkcioniše usklađeno. Ipak, treba ga paziti od opterećenja i poremećaja koji mogu biti posledica loših životnih navika.  

Velike količine slatkiša, zatim neumeren unos kiselih, slanih i ljutih namirnica nepovoljno deluju na hemijski balans koji postoji u organima za varenje. Svako iskakanje iz ravnoteže potencijalno može dovesti do oštećenja sluzokože i funkcije želuca i creva i stvoriti idealno okruženje za razvoj patogena.

Ukoliko je uzrok psihološkog porekla, a stres je nešto što može biti okidač sindroma nervoznih creva, poradite na svom mentalnom zdravlju, uključite redovnu fizičku aktivnost kojom ćete se rasteretiti nagomilanog stresa, ili porazgovarajte sa stručnjakom iz ove oblasti. 

Jedan od vidova prevencije jesu i probiotici koji mogu doprineti održanju zdravlja digestivnog trakta.

Digestivni trakt je jedan od ključnih sistema u ljudskom organizmu. Povezan je sa svim drugim sistemima i odgovoran je za opšte zdravlje čoveka.

Zbog svega toga je od izuzetnog značaja da ovom delu svog organizma posvetite posebnu pažnju i brigu, a da svaki simptom shvatite kao signal za uvođenje odgovarajućih izmena u načinu života, uz prethodnu konsultaciju sa vašim lekarom.